উপসৰ্গ
উপসৰ্গ এবিধ অব্যয় শব্দ মাথোন । উপসৰ্গ মূঠ কুৰিটা । সেই কেইটা হ’ল - প্ৰ, পৰা, অপ, সং, নি, অৱ, অনু, নিৰ্, দুৰ্, বি, অধি, সু, উৎ, পৰি, প্ৰতি, অভি, অপি, অতি, উপ, আ ।
টোকাঃ
নিৰ্, দুৰ্ উপসৰ্গৰ অন্তত থকা ‘ৰ’ সদায় বিসৰ্গৰ আকাৰত থাকে । যেনেঃ নিঃ, দুঃ ।
উপসৰ্গ | অৰ্থ | উদাহৰণ |
প্ৰ | অতিশয়, উত্তম, আগত যোৱা ইত্যাদি | প্ৰকাৰ, প্ৰমাণ, প্ৰচলিত, প্ৰবীণ, প্ৰণালী, প্ৰক্ৰিয়া, প্ৰণয়, প্ৰণীত, প্ৰধান |
পৰা | শ্ৰেষ্ঠ হোৱা, অপমান দিয়া, ভঙ্গ ইত্যাদি | পৰাভৱ, পৰাজয়, পৰামৰ্শ, পৰাক্ৰম, পৰাধীন |
অপ | বেয়া, নিকৃষ্ট, বিৰুদ্ধ, ভিন ইত্যাদি | অপকাৰ, অপমান, অপবাদ, অপচয়, অপব্যয়, অপৰূপ |
সম | সকলো, একেলগে, উত্তম ইত্যাদি | সংসৃষ্ট, সংসৰ্গ, সংস্কৃত, সংযোগ, সংলগ্ন, সংস্কাৰ |
নি | অভাৱ, ভিতৰ, ওপৰ, নিশ্চয় ইত্যাদি | নিদাৰুণ, নিকৰুণ, নিধি, নিহত, নিধান, নিলয় |
অব্ | বেয়া, দূৰ, কম, অধোগতি ইত্যাদি | অবধান, অবহিত, অবমাননা, অৱসৰ, অৱতৰণ |
অনু | নীহ, পাচ, সমান ইত্যাদি | অনুসাৰে, অনুচৰ, অনুগামী, অনুমান, অনুশীলন, অনুগত, অনুৰোধ |
নিৰ্ | নিশ্চয়, বাহিৰ, অভাৱ, বিনে ইত্যাদি | নিৰ্দ্দয়, নিৰ্ম্মাণ, নিৰ্ম্মল, নিৰ্গুণ, নিৰ্ব্বাণ, নিৰ্ণয়, নিৰ্ব্বলী |
দুৰ্ | উত্তম, বেয়া, হীন, অন্য ইত্যাদি | দুৰ্ম্মতি, দুৰ্গতি, দুৰ্ল্লভ, দুৰ্দ্ধৰ্ষ, দুৰ্ণাম, দুৰ্যশ, দুৰ্ব্বলী, দুৰ্জ্জয় |
বি | বেয়া, শেষ, বিৰুদ্ধে ইত্যাদি | বিপদ, বিনাশ, বিদায়, বিকাৰ, বিলয়, বিনয়, বিপৰীত, বিকশিত |
অধি | ঘাই, ওপৰ ইত্যাদি | অধিকাৰ, অধ্যয়ন, অধ্যবসায়, অধিবাস |
সু | ভাল, উজু, অতিশয় ইত্যাদি | সুদৰ্শন, সুনীতি, সুকৰ্ম্ম, সুযোগ, সুলভ, সুগম, সুকৰ |
উৎ | শ্ৰেষ্ঠ, উৰ্দ্ধ ইত্যাদি | উন্নতি, উদ্ধাৰ, উদ্ধৱ, উচ্চাৰণ, উৎকৃষ্ট, উৎপাত, উদ্ধত, উদ্গাৰ |
পৰি | সৰ্ব্বত্ৰ, কেউপিনে, চৌপাশে, অতিশয় ইত্যাদি | পৰিমাণ, পৰাতাপ, পৰিণাম, পৰিধান, পৰিচয়, পৰিণয়, পৰিপাটি |
প্ৰতি | সমান, সমুখ, বিৰুদ্ধে, গাই গাই ইত্যাদি | প্ৰতিকাৰ, প্ৰতিপন্ন, প্ৰত্যয়, প্ৰতিপদ, প্ৰতিবাদী, প্ৰত্যাগমন |
অভি | সমুখ, ঘাই, ওচৰ ইত্যাদি | অভিশাপ, অভিমান, অভিবাদন, অভিলাষ, অভিৰুচি, অভ্যুদয়, অভিজ্ঞ |
অপি | ওপৰ, সন্দেহ ইত্যাদি | অপিচ, অপিধান |
অতি | অধিক, ঘাই ইত্যাদি | অতিশয়, অতিক্ৰম, অতিথি, অতিৰিক্ত, অতীত |
উপ | সামান্য, ওচৰ, প্ৰায়, তুল্য ইত্যাদি | উপসাৰ, উপসৰ্গ, উপমা, উপযুক্ত, উপন্যাস, উপদেশ |
আ | অলপ, পৰ্য্যন্ত, অবধি, পুনৰ, সৰু ইত্যাদি | আপত্তি, আপদ, আপাততঃ, আপ্যায়িত, আভৰণ, আভা, আবদ্ধ |