ষত্ব বিধি
অসমীয়া ভাষাত একোটা শব্দত/পদত দন্ত্য স মূৰ্দ্ধণ্য ষ হোৱাৰ নিয়মবোৰকে ষত্ববিধি বোলে ।
কেতিয়া হয় |
কেতিয়া নহয় |
|
|
১. অ সবৰ্ণৰ বাদে আন স্বৰবৰ্ণ, বা ক বা ৰ আগত থাকিলে প্ৰত্যয়ৰ দন্ত্য স মূৰ্দ্ধণ্য ষ হয় ।
যেনেঃ জি + সন্ + আ = জিগীষা, মৃ + সন্ + উ = মুমৰ্ষ, শ্ৰীচৰণ + সু = শ্ৰীচৰণেষু ।
২. ই বা উ অন্তত থকা উপসৰ্গৰ পাচত সদ্, সিচ্, সিধ্, নম্ আৰু স্থা আদি ধাতুৰ দন্ত্য স মূৰ্দ্ধণ্য ষ হয় ।
যেনেঃ বি + সদ্ + ঘঞ = বিষাদ, অভি + সিচ্ + ঘঞ = অভিষেক, নি + সিধ্ + অল্ = নিষেধ, অভি + লস্ + ঘঞ = অভিলাষ, প্ৰতি + স্থা + ঙ = প্ৰতিষ্ঠা, অনু + স্থা + ক্ত = অনুষ্ঠিত ।
৩. ভূমি, গো, অঙ্গু শব্দৰ পাচত থকা স্থ শব্দৰ দন্ত্য স মূৰ্দ্ধণ্য ষ হয় ।
যেনেঃ ভূমি + স্থ = ভূমিষ্ঠ, গো + স্থ = গোষ্ঠ, অঙ্গু + স্থ = অঙ্গুষ্ঠ ।
৪. যুধি শব্দৰ পাচত থকা স্থিৰ শব্দৰ দন্ত্য স মূৰ্দ্ধণ্য ষ হয় ।
যেনেঃ যুধি + স্থিৰ = যুধিষ্ঠিৰ ।
৫. প্ৰত্যয় যোগ হ’লে হবিস্ আৰু চক্ষুস্ শব্দৰ দন্ত্য স মূৰ্দ্ধণ্য ষ হয় ।
যেনেঃ হবিস্ + ষ্ = হবিষ্য, চক্ষুস্ + ষ্ণ = চাক্ষুষ ।
৬. কিছুমান শব্দৰ দন্ত্য স স্বভাৱতে মূৰ্দ্ধণ্য ষ হয় । |
১. সাৎ প্ৰত্যয়ৰ দন্ত্য স মূৰ্দ্ধণ্য ষ নহয় ।
যেনেঃ ভূমিসাৎ, অগ্নিসাৎ, জনসাৎ ।
|