শব্দত বিভক্তি যোগ দিবৰ সাধাৰণ নিয়ম

১. ব্যঞ্জনান্ত শব্দত বিভক্তিৰ আদিৰ অকলশৰীয়া স্বৰ শব্দৰ শেষ ব্যঞ্জন বৰ্ণত যোগ হয় ।

২. স্বৰান্ত শব্দত প্ৰথমা বিভক্তিৰ বাদে আন বিভক্তিৰ আদিৰ অকলশৰীয়া স্বৰ লোপ হয় ।

৩. অ-কাৰান্ত আৰু আ-কাৰান্ত শব্দৰ পাছত প্ৰথমা বিভক্তিৰ “এ” গুচি “ই” হয় ।  ই, ঈ, এ, ঐ বা ঋ-কাৰান্ত শব্দৰ পাছত প্ৰথমা বিভক্তিৰ “এ” গুচি “য়ে” হয় । উ,ঊ, ও বা ঔ-কাৰান্ত শব্দৰ পাছত প্ৰথমা বিভক্তিৰ “এ” গুচি “ৱে” হয় ।

৪. শব্দৰ শেষত অ-কাৰান্ত যুক্তাক্ষৰ থাকিলে, তাত প্ৰথমা বিভক্তিৰ “এ” সাধাৰণতে লোপ হৈ “ই” হয় । যদি “এ” লোপ নহয়, তেতিয়া যুক্তাক্ষৰৰ “অ” লোপ হয় ।

৫. যি শব্দৰ শেষ ব্যঞ্জনৰ আগত অনুস্বাৰ (ং) থাকে তাৰ শেষ ব্যঞ্জন যুক্তাক্ষৰৰ স্বভাৱ প্ৰাপ্ত হয় । অৰ্থাৎ “এ” লোপ হৈ “ই” হয় । যদি “এ” লোপ নহয়, তেতিয়া শেষ ব্যঞ্জনৰ “অ” লোপ হয় ।

৬. অ-কাৰান্ত আৰু আ-কাৰান্ত শব্দৰ পাছত তৃতীয়া “এৰে” বিভক্তিৰ “এ” লোপ হয় ।  ই, ঈ, এ, ঐ বা ঋ-কাৰান্ত শব্দৰ পাছত তৃতীয়া “এৰে” বিভক্তিৰ “এ” লোপ হয় বা “য়ে” হয় । উ,ঊ, ও বা ঔ-কাৰান্ত শব্দৰ পাছত তৃতীয়া “এৰে” বিভক্তিৰ “এ” লোপ হয় বা “ৱে” হয় ।

৭. অ-কাৰান্ত আৰু আ-কাৰান্ত শব্দৰ পাছত তৃতীয়া “এদি” বিভক্তিৰ “এ” লোপ হয় ।  ই, ঈ, এ, ঐ বা ঋ-কাৰান্ত শব্দৰ পাছত তৃতীয়া “এদি” বিভক্তিৰ “এ” লোপ হয় বা “য়ে” হয় । উ,ঊ, ও বা ঔ-কাৰান্ত শব্দৰ পাছত তৃতীয়া “এদি” বিভক্তিৰ “এ” লোপ হয় বা “ৱে” হয় । 

৮. তৃতীয়া বিভক্তিৰ “দ্বাৰা” বা “দ্বাৰায়” আৰু পঞ্চমী বিভক্তিৰ “পৰা” যোগ হ’লে শব্দৰ শেষত “অৰ” যোগ হয় ।

৯. শব্দৰ শেষত অকলশৰীয়া “ও” থাকিলে আৰু তাত আদিত অকলশৰীয়া স্বৰ থকা বিভক্তি (অক, অৰ, এৰে, এদি ইত‌্যাদি) যোগ হ’লে “ও” গুচি “ৱ” হয় । 

১০. শব্দৰ শেষত অনুস্বাৰ (ং) থাকিলে আৰু তাত আদিত অকলশৰীয়া স্বৰ থকা বিভক্তি (অক, অৰ, এৰে, এদি ইত‌্যাদি) যোগ হ’লে “ং” গুচি “ঙ” বা “ঙ্গ” হয় । 

টোকাঃ

অনলাইন শব্দ-বিভক্তি সঁজুলিৰ কাৰণে ইয়াত যাওঁক ।